رایج ترین تجهیزات آزمایشگاهی

هر آزمایشگاه برای دست‌یابی به نتایجی دقیق و انجام آزمایش‌های موفق نیاز به مجموعه‌ای از تجهیزات و لوازم دارد. تجهیزات آزمایشگاهی برای انجام آزمایشات علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند و بسته به کاربرد، ابزارهای ساده تا دستگاه‌های پیچیده را شامل می شوند. با توجه به حوزه‌های مختلف، آزمایشگاه‌ها به انواع مختلفی از تجهیزات احتیاج دارند، اما بعضی از آن‌ها در همه‌ی آزمایشگاه‌ها مشترک هستند.

 

 

 

۱. میکروسکوپ (microscope):

 

میکروسکوپ ، از واژه های یونانی باستان mikrós یا “کوچک” و skopeîn یا “برای دیدن یا دیدن” ، ابزاری است که برای مشاهده اجسام کوچکتر که چشم انسان نمی تواند ببیند. میکروسکوپ یک وسیله علمی است که برای مطالعه ساختارها و اجسام ریز استفاده می شود.

 

۲. سمپلرهای آزمایشگاهی (Micropipette):

 

سمپلراز مهمترین و پرکاربرد ترین ابزار های موجود در بخش های مختلف آزمایشگاه ها می باشد که برای برداشت و انتقال حجم معینی از مایعات و محلول های مورد نظر استفاده می گردد.

سمپلر که گاهی میکروپیپت هم گفته میشود در انواع سمپلر ثابت که فقط حجم معین و تعیین شده ای را جابجا می نماید و سمپلر متغیر که قابل استفاده بر روی حجمی بین کمترین و بیشترین حجم تعیین شده می باشد و سمپلر چند کاناله که خود به دو دسته سمپلر 8 کاناله و سمپلر 12 کاناله تقیسم می شوند تا بصورت همزمان و یکجا در رک ها بکار گرفته شوند.

 

 

 

۳. لوله‌های آزمایش (Test Tubes):

 

لوله آزمایش (به انگلیسی: test tube) یا لوله کشت (به انگلیسی: culture tube) یا لوله نمونه (به انگلیسی: sample tube) یکی از ابزارهای متداول آزمایشگاهی است که در بیشتر آزمایشگاه‌های شیمی یافت می‌شود.این وسیله که از شیشه یا پلاستیک شفاف ساخته می‌شود به شکل یک لوله بلند است که از یک سر باز و از سر دیگر بسته و به صورت محدب است.لوله‌های آزمایشگاهی بزرگتر که برای جوشاندن مایعات استفاده می‌شود به لوله جوش معروف است.برخی از انواع لوله‌ها به نام لوله‌های مخروطی معروف هستند که این لوله‌ها بیشتر برای سانتریفوژ استفاده می‌شوند.

 

 

 

۴. جالوله‌ای (Tube Rack):

 

رک و یا جای لوله های آزمایشگاهی، یکی از وسایل خیلی مهم برای نگهداری لوله ها می باشد. این رک ها باعث حمل آسان و مطمئن نمونه ها می باشد به گونه ای که به آنها آسیب نرسد. جنس این رک ها با توجه به شرایط مانند دما و نمونه، می‌تواند فلزی، پلاستیکی و یا از جنس پلی پروپلین باشد .

از ویژگی های رک های آزمایشگاهی می توان به ابعاد مختلف آن، نگهداری و حمل و نقل آسان و قابلیت تمیز کردن آسان اشاره کرد.

موارد استفاده از آن نگهداری انواع لوله ها، قابل استفاده در اتوکلاو و قابل استفاده در انواع آزمایشگاه می باشد.

 

 

 

۵. شیشه ساعت (Watch glass):

شیشه ساعت  یکی از شیشه آلات آزمایشگاهی است که مورد استفاده در آزمایشگاه‌های شیمی است. از آنجایی که شکل این وسیله شباهت زیادی به شیشه جلوی ساعت‌های رومیزی قدیمی دارد، این نام بر روی آن گذاشته شده است.از این وسیله برای خشک کردن مایعات استفاده می شود به این صورت که مایع را روی سطح مقعر آن قرار داده و برای مدتی در هوای آزاد قرار می دهیم. همچنین در هنگام توزین مواد جامد استفاده می شود و نیز به عنوان درپوش بشر مورد استفاده قرار می گیرد. شیشه ساعت معمولاً برای توزین یا جا به جا کردن جامدات استفاده می‌شود.

 

 

 

۶. بوته چینی (Crucible):

یکی از لوازم آزمایشگاهی که به شکل مخروط ناقص می باشد و برای حرارت دادن مواد تا دماهای بالا مورد استفاده قرار می گیرد، بوته چینی است. این وسیله از جنس های چینی، سرامیکی، سفالی یا گرافیتی می باشد.

 

 

۷. شیشه‌آلات آزمایشگاهی (Laboratory Glasses):

شیشه آلات آزمایشگاهی به وسایل و ظروف شیشه ای در آزمایشگاه گفته می شود که برای انجام بسیاری از تستها و آزمایشات بسته به شکل و کارکرد و جنس شان مورد استفاده قرار میگیرند. جنس آنها معمولا ازشیشه بروسیلیکات و شیشه کوارتزمی باشد که تحمل دمایی از ۵۰ درجه تا ۱۷۰۰ درجه سانتی گراد را دارند.

 

 

معرفی مختصر شیشه آلات پرکاربرد آزمایشگاهی:

 

۱. بشر:

معمولا برای نگهداری پودر و مایعات، همزدن و مخلوط کردن و گرم کردن مایعات مورد استفاده قرار می گیرد.

 

۲. بورت:

بورت یکی از پرکاربردترین شیشه آلات آزمایشگاهی است که در شیمی گرایش تجزیه و خصوصا تیتراسیون، برای توزیع یک مقدار متغیری از محلول شیمیایی و اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد.

 

 

۳. ارلن:

 یکی از پرمصرف ترین ظروف شیشه ای آزمایشگاهی ارلن مایر است. این ظروف آزمایشگاهی به شکل مخروط می باشند که آنها برای برداشتن حجم معینی از مایع یا تعیین تقریبی حجم مایع استفاده می شود.

 

۴. پیپت: 

به منظور اندازه گیری و انتقال یک حجم مایع و یا اغلب به عنوان توزیع کننده ی محیط مورد استفاده قرار می گیرد.

 

 

۵. قیف شیشه ای:

قیف آزمایشگاهی انواع مختلفی دارد و در آزمایشگاه ها بسیار استفاده می شوند. بیشتر کاربرد آنها برای جمع کردن مواد شیمیایی آزمایشگاهی درون ظرفی دیگر است.

 

 

۶. بالن آزمایشگاهی: 

از این نوع شیشه آلات معمولا برای حرارت دادن به مایعات استفاده میشود.

 

۷. استوانه مدرج : 

استوانه مدرج یا مزور یکی از ظروف بسیار پرکاربرد در آزمایشگاه است. کاربرد اصلی استوانه مدرج برای اندازه گیری حجم مایعات است.

 

۸.دسیکاتور:

دسیکاتور یکی از ظروف شیشه ای آزمایشگاهی قابلمه ای مانند از جنس شیشه نشکن ( پیرکس ) می باشد. معمولا از آنها برای خشک کردن مواد پودری استفاده می شود.

 

9.ترمومتر(Thermometer):

تقریبا همه‌ی افراد با ترمومتر آشنایی دارند و در خانه برای سنجش دمای بدن از آن استفاده می‌کنند. ترمومترهای مورد استفاده در آزمایشگاه‌ها نیز تقریباً مشابه هستند با این تفاوت که بجای اندازه‌گیری دمای بدن، دمای مواد و محلول‌ها را اندازه‌گیری می‌کنند.

ترمومترهای آزمایشگاهی در انواع مختلفی مانند دیجیتال و ساده تولید می‌شوندو دقت درجه‌بندی آن‌ها نیز ممکن است با یکدیگر متفاوت باشد.

 

10.ترازوی آزمایشگاهی (laboratory balance):

ترازو آزمایشگاهی به ترازوی دیجیتالی اطلاق می گردد که با دقت بسیار بالایی توزین را انجام می دهد و دارای شرایط آزمایشگاهی می باشد ، این ترازو دارای انواع گوناگونی است که برای محاسبات آزمایشگاهی طراحی شده است .

ترازوی آزمایشگاهی دارای محفظه ی توزین جهت جلوگیری از دخالت و تاثیر هوای محیط ترازو بر وزن مواد در حال توزین است ، ترازو آزمایشگاهی در انواع گوناگونی مانند ترازوی رطوبت سنج ، ترازوی مقایسه کننده و ترازو با قابلیت زیرکش در حال تولید است که در دقت های توزین یک صدم گرم ، یک هزارم گرم ، یک ده هزارم گرم ، یک صد هزار گرم قابل انتخاب است در ترازوی آزمایشگاهی هر چه مقدار دقت بالا تر رفته ظرفیت ترازو کاهش می یابد .

 

 

11.پی‌ست‌ها (Wash Bottle):

پی‌ست آزمایشگاهی یک بطری شستشو با یک نازل است که برای شستشوی ظروف یا لام آزمایشگاهی و همچنین استریل کردن استفاده می‌شود. پی‌ست‌ها اغلب از پلی اتیلن ساخته می‌شوند.

 

 

12.انبر (Tongs):

انبر کوره وسیله ای است فلزی که جهت نگهداری ظروف آزمایشگاهی از قبیل لوله آزمایش ، بشر و غیره کاربرد دارد.

 

 

13. برس شست‌و شوی لوله‌های آزمایش (Test tube Brush):

لوله شور و ارلن شور که گاه با نام های دیگری نظیر برس لوله و شیشه شور خوانده می شود، وسیله ای است مشابه شیشه شور خانگی که برای پاک کردن ظروف شیشه ای کاربرد دارد.

این وسیله دارای میله ای محکم است که برس های پلاستیکی آن را احاطه کرده است.

 

 

14. سیفتی‌باکس‌ها (Sharps Containers):

ظرف محکم و مقاوم به سوراخ شدگی  با دهانه گشاد که هر نوع وسیله تیز و برنده را در داخل آن می اندازند.

 

 

15.انکوباتور آزمایشگاهی (Laboratory Incubator):

انکوباتورآزمایشگاهی یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که با ایجاد شرایط بهینه دما، رطوبت، میزان اکسیژن و دی اکسید کربن شرایط محیطی مناسب برای رشد و کشت نمونه ها را فراهم می کند .نمونه ها موجودات زنده مثل میکروب ها، باکتری ها و یا قارچ ها هستند که در آزمایشگاه های میکروبیولوژیکی یا زیست شناسی برای انجام تحقیقات علمی رشد داده می شوند.

 

 

16. سانتریفیوژ (Centrifuge):

سانتریفیوژ آزمایشگاهی یکی از تجهیزات آزمایشگاهی است که با استفاده از نیروی گریز از مرکز ، اجزای تشکیل دهنده گاز،مایع و محلول را جدا می کند. این امر با چرخش ماده حول یک محور با سرعت زیاد بدست می آید ، بنابراین مایعات با چگالی یا مایعات مختلف را از مواد جامد جدا می کند. با نیروی گریز از مرکز ابتدا ذرات سنگین تر ته نشین می شوند.

 

 

17. دستگاه اتوکلاو (Autoclave):

دستگاه اتوکلاو را شاید نتوان در هر آزمایشگاهی مشاهده کرد.اتوکلاو Autoclave دستگاهی است که با استفاده از حرارت بخار آب تحت فشار برای استریل کردن محیط کشت ، محلول ها ، پسماندهای آلوده و مواد خشک با دمای ۱۲۱٫۵ درجه سانتیگراد با مدت زمان ۲۰ دقیقه در هر سیکل کاری مورد استفاده قرار می گیرد .

 

 

18.چراغ بونزن، مثلث نسوز و سه پایه (bunsen burner):

چراغ گاز (چراغ بونزن): (bunsen burner) چراغ گاز آزمايشگاه از سه قسمت پايه، لوله و دريچه تنظيم هوا تشكيل شده است. براي روشن كردن چراغ گاز، بايد ابتدا دريچه تنظيم هوا را بست. سپس با يك دست كبريت روشن را كنار لبه لوله نگهداشت و با دست ديگر شير گاز را باز كرد. پس از روشن شدن چراغ بايد دريچه تنظيم هوا را كم‌كم باز كرد تا شعله كاملا آبي رنگ و بي‌صدا ظاهر شود. طبق شكل،گرمترين نقطه شعله تقريباً بالاترين قسمت شعله است.

 

مثلث نسوز به شکل مثلثی است که دارای بدنه ی آهنی و سه استوانه ی مجزا از جنس چینی است که اضلاع مثلث را می پوشانند . هنگامی که می خواهیم ماده ای را درون بوته چینی ریخته و با استفاده از گرمای چراغ بونزن حرارت دهیم از مثلث نسوز برای مهار آن روی شعله استفاده می کنیم .

توری نسوز ، ورقه های مشبک فلزی از جنس نیکروم هستند . این ورقه ها به شکل مربع می باشند . لبه های این ورقه های فلزی به سمت داخل برگردانده می شود تا حمل و نقل و استفاده از آن ، به سهولت انجام شود . از این وسیله برای نگه داشتن ظروف شیشه ای مانند بشر ، ارلن ، بالن و … روی چراغ بونزن و انتقال یکنواخت گرما به آن ها استفاده می شود .

 

 

19.اسپاتول (spatula):

اسپاتول ابزاری قاشقک مانند است که از آن برای برداشتن و انتقال مواد شیمیایی استفاده می شود. این وسیله در آزمایشگاه های شیمی کاربرد زیادی دارد.

اسپاتول یا همان قاشقک آزمایشگاهی وسیله ایست که برای نمونه برداری از مواد شیمیایی استفاده می شود. انواعی از آن دارای دو سر هستند که در یک سر انها قاشقک و در سر دیگر آنها قسمتی وجود دارد که می توان از آن برای خرد کردن مواد یا خراشیدن استفاده کرد.