نمونه گیری خون

توسط ortanes

ارسال شده در اکتبر 17, 2021

💉انواع روش های خونگیری

خونگیری براساس نیاز ممکن است به صورت وریدی، مویرگی، شریانی انجام شود که در ادامه به شرح هر یک از این انواع نمونه برداری می پردازیم.

1. خونگیری وریدی:

خونگیری وریدی توسط کارشناس آزمایشگاه و پرستار انجام می گیرد. اگر چه ممکن است نمونه گیری توسط پرستار نیز در بخش های بیمارستان انجام گیرد. اغلب آزمایش های روتین خون از نوع خون وریدی می باشند. این نمونه گیری از قسمت چین داخلی آرنج از رگ وریدی با لمس حالت ارتجاعی رگ و با سوراخ کردن آن با نیدل صورت می گیرد. این نمونه گیری ممکن است با سرنگ یا لوله خلا (سیستم ونوجکت) انجام شود.

2. خونگیری وریدی با سرنگ:

در خونگیری با سرنگ بعد از بستن گارو و باز و بسته کردن بازو ، خون از شریان وارد ورید می شود ولی از ورید نمی تواند برگردد و خون در ورید حبس شده و دچار افزایش فشار می شود و با وارد کردن نیدل سرنگ و کشیدن پیستون خون با فشار وارد ستون سرنگ می شود. خونگیری با سرنگ بسیار مرسوم تر می باشد.

3. خونگیری وریدی با لوله خلا یا سیستم ونوجکت:

نمونه گیری با لوله خلا مشابه مراحل فوق انجام می شود، با این تفاوت که وسیله خونگیری یک نیدل می باشد که به محفظه ای خلا را اعمال می کند متصل شده و لوله مختص به خود جهت وارد شدن خون اتصال می یابند. رنگ در پوش لوله ها بر اساس نوع کاربرد و ماده ضد انعقاد متفاوت می باشد. این لوله ها خلا بوده و تا زمان مکش باید متصل به نیدل باشند. مزایای استفاده از این روش این می باشد که خونگیری به اندازه انجام می شود ( نه زیاد نه کم) و درد کمتری را هم برای فرد به همراه دارد.

4. خونگیری شریانی:

خونگیری شریانی به علت این که شریان ها عمق زیادی دارند و به وسیله بافت های پیرامون محافظت می شوند و همچنین چنین نمونه گیری نیازمند اطلاعات دقیق تر از آناتومی رگ ها می باشد، بسیار سخت تر ازخونگیری وریدی می باشد. این نمونه گیری معمولا توسط پزشک انجام می گیرد. نمونه خون شریانی جهت آزمایش ABG یا همان گاز های خونی درخواست می شود. خون شریانی برعکس خون وریدی با فشار وارد ستون نمی شود و باید با ساکشن دستی یا آسپیراسیون سرنگ خونگیری انجام شود.

5.خونگیری مویرگی:

خونگیری مویرگی معمولا در افراد با رگ های نامشخص، نوزادان، افراد تحت شیمی درمانی و غیره انجام می گیرد. این نمونه گیری از روی دست یا در مواردی نادرتر از روی پا انجام می شود. به خاطر ظرافت مویرگ و امکان پاره شدن آن، این خونگیری بسیار سخت است و نیدل خیلی سطحی وارد پوست می شود. در نوزادان ممکن است خونگیری از پاشنه پا صورت بگیرد که علت آن نرمی پاشنه پا و فراوانی مویرگ در این ناحیه و همچنین کم بودن حجم خون نوزاد می باشد که با این روش به چند قطره خون نوزاد برای انجام آزمایش بسنده می شود.

تصویر1. انواع لوله های خونگیری

در آزمایشگاه ممکن است خطاهایی رخ بدهد گه این خطاها به 3 دسته تقسیم می شوند:

1.خطاهایی قبل از انجام آزمایش

2.خطاهایی حین انجام آزمایش

3.خطاهایی بعد از انجام آزمایش

برای کاهش و به حداقل رساندن این خطاها به یک سری نکات باید توجه داشت. رعایت این نکات هم برای فرد نمونه دهنده و هم فرد نمونه گیر مستلزم رعایت است.

نکات قبل از انجام آزماش خون:

– با نوشیدن آب فراوان، بدن خود را سیراب نگه دارید.

– اگر پزشک مربوطه به شما توصیه‌هایی قبل از انجام آزمایش داشته، حتماً انجام دهید.

– لازم به ذکر است که خوردن داروهای زیر قبل از انجام آزمایش مجاز نمی‌باشد:
کورتیکواستروئید، استروژن و یا آندروژن، قرص‌های ضدبارداری، قرص‌های ادرارآور، داروهای ضدافسردگی، برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها و همچنین نیاسین

زمان استاندارد برای ناشتا بودن:

زمان استاندارد برای ناشتا بودن 8 تا 12 ساعت قبل از انجام آزمایش خون می‌باشد، بنابراین به گونه‌ای برنامه‌ریزی داشته باشید که آزمایشات خود را صبح زود انجام دهید، زیرا در این صورت فقط لازم است که از شب تا صبح چیزی نخورید

قبل از انجام آزمایش قندخون لازم است که 8 ساعت قبل از آن ناشتا باشید. این آزمایش معمولاً صبح‌ها انجام می‌شود، زیرا پس از یک دوره استراحت بدن (شب تا صبح) می‌توان آزمایش دقیق‌تری داشت.

ناشتا بودن به مدت 12 ساعت قبل از انجام آزمایش کلسترول خون و تری‌گلیسیرید ضروری است. موسسه قلب آمریکا در مورد اندازه‌گیری قند و خون و کلسترول که امروزه توسط بعضی دستگاه‌ها در برخی مراکز خرید و یا فروشگاه‌ها به صورت فوری انجام می‌شود هشدار داده است، زیرا مدت زمان ناشتا بودن فرد در این موارد اصلاً رعایت نمی‌شود و در نتیجه جواب آزمایشات، اصلا دقیق نیست.

در هنگام خونگیری چه نکاتی را باید رعایت نمایید🩸

فرد مراجعه کننده به آزمایشگاه جهت خونگیری باید مواردی که در زیر ذکر می شود را انجام دهد:

* استرس خود را کنترل کند زیرا که اضطراب ممکن است بر جواب آزمایش تاثیر داشته باشد. برای این کار فرد باید حداقل چند دقیقه قبل از آزمایش در صندلی خونگیری نشسته و در صورت لزوم نفس عمیق بکشد.

* اگر قبل خونگیری در مورد آزمایشی ناشتائی مد نظر باشد، فرد مراجعه کننده باید زمان مورد نیاز برای ناشتائی را رعایت کند.

* اگر به الکل یا ماده ای ضد عفونی کننده خاصی حساسیت دارید، حتما قبل از انجام نمونه برداری به کادر آزمایشگاه اطلاع دهید.

* اگر شما هرگونه مشکل یا بیماری خاصی دارید، به فرد خون گیر اطلاع دهید. برای مثال افراد آلوده به ایدز، هپاتیت و بیماری های مسری دیگر باید به کادر آزمایشگاه مشکل خود را اطلاع دهند.

* از پوشیدن لباس هایی که آستین آن ها به سختی برای خونگیری بالا می رود تا جایی که امکان دارد، اجتناب کنید.

* به توصیه های خونگیر در حین خونگیری توجه کنید.

* بعد از انجام خونگیری برای چند دقیقه محل خونگیری را با پنبه فشار دهید تا از کبودی و خون مردگی در آن ناحیه جلوگیری شود و همچنین خونریزی به طور کامل قطع شود. افرادی که از داروهای رقیق کننده خون مثل وارفارین و آسپرین استفاده می کنند، مدت زمان بیشتری طول می کشد تا خون آنها به طور کامل قطع شود در نتیجه باید مدت زمان بیشتری را روی محل نمونه برداری فشار بدهند.

* بعد خارج شدن نیدل از رگ، مشت خود را باز کنید چون مشت نگه داشتن دست موجب تداوم خون ریزی می شود.

* بعد خونگیری بلافاصله بلند نشوید چون ممکن است به دلیل کاهش حجم خون دچار ضعف، سیاهی چشم، سرگیجه شده و زمین بخورید بنابراین توصیه می شود چند دقیقه بر روی صندلی بمانید.

* اگر احساس می کنید بعد خونگیری ممکن است ضعف کنید. بهتر است یک شیرینی به همراه داشته باشید. البته اگر در زمان ناشتا بودن آب به مقدار کافی مصرف شود امکان ضعف بعد از خونگیری کم تر می شود. لازم به ذکر است در زمان ناشتائی، نوشیدن آب بلامانع می باشد.

کارشناس آزمایشگاه برای انجام خونگیری چه نکاتی را باید رعایت کند:

مواردی که کارشناس آزمایشگاه جهت یک نمونه گیری صحیح باید رعایت کند به شرح زیر می باشد:

* قبل از هر کاری باید هویت شخص مراجعه کننده را با لیبل که قرار است روی نمونه چسبانده شود تطابق داده شود و به این صورت از بروز خطا جلوگیری می شود.

* بر اساس آزمایش ها لوله ها مورد نظر آماده می شود تا بعد خونگیری دچار اشتباه و خطا نشود.

* محل خونگیری با گارو بسته می شود تا خون در رگ جمع شود.

* بعد لمس رگ محل مورد نظر با پنبه الکل یا پد های مخصوص الکلی ضدعفونی می شود.

* خونگیری انجام می شود و هر آزمایش به لوله مخصوص خود ریخته می شود.

* پنبه خشک روی محل نمونه گیری قرار داده شود.

تصویر2. خونگیری توسط کارشناس آزمایشگاه

علت کبود شدن ناحیه خونگیری چیست؟

ممکن است بعد از خونگیری محل مورد نظر کبود شود که به این کبودی در اصطلاح هماتوم نیز گفته می شود که می تواند دلایل و علت های مختلفی داشته باشد. در مورد علت کبودی یا هماتوم ناحیه نمونه گیری می توان به موارد زیر اشاره کرد:

* پس از اتمام نمونه برداری، توصیه می شود ناحیه خونگیری کمی فشار داده شود تا از خروج خون و خون مردگی در این ناحیه جلوگیری شود در صورت عدم انجام این کار احتمال کبودی وجود دارد زیرا خون به ناحیه زیر پوست شما نشت پیدا می کند و همین خون اضافی در زیر پوست باعث کبودی می شود.

* در برخی موارد از خونگیری، ممکن است رگ پاره شود و خون وارد بافت زیرین شود و ایجاد کبودی کند.

* پوشیدن لباس های تنگ ممکن است به تداوم فشار بعد خونگیری ادامه دهد و موجب فشار در موضع نمونه گیری شود. بنابراین می تواند از عوامل دیگر کبودی در این ناحیه نیز محسوب شود.

* در افراد به اصطلاح بد رگ که رگ به سختی شناسایی می شود، ممکن است مدت زمان مورد نیاز برای خونگیری بیشتر شود که همین عامل می تواند بعدا باعث ایجاد کبودی پوست شود.

توجه داشته باشید کبودی با هر عاملی هیچ خطری را در پی ندارد و با انجام توصیه های زیر می توانید آن را رفع کنید:

* استفاده از کمپرس یخ روی موضع کبودی تا چند ساعت بعد نمونه گیری

* استفاده از کمپرس گرم ۲۴ ساعت بعد از نمونه گیری

البته لازم به ذکر است بدون انجام موارد بالا نیز ناحیه به مرور بعد چند روز بهبودی حاصل می شود ولی با انجام این موارد به سریع تر شدن بهبودی کمک می شود.

تصویر3. کبودی بعد خونگیری

تجهیزات مورد نیاز برای نمونه گیری🧪

نمونه گیری باید در یک محل مجزا ، تمیز و ساکت صورت گیرد. این اتاق بهتر است مجهز به دستشویی بوده و در صورت عدم دسترسی به آب، باید محلول های تمیز کننده دست موجود باشد.

1- صندلی نمونه برداری باید دارای دسته قابل تنظیم باشد به طوری که بیمار بتواند در راحت ترین وضعیت جهت نمونه برداری بنشیند.
همچنین صندلی باید دارای حفاظ ایمنی جهت جلوگیری از افتادن بیمار باشد.