انواع لوله های خونگیری

لوله های جمع آوری کننده سرم خون

سرم بخش مایع خون پس از لخته شدن می باشد. در واقع سرم فاقد پروتئین های انعقادی می باشد. لوله های جمع آوری سرم خون قادر به جداسازی موثر سرم از سلول های خونی و فیبرین به کمک سانتریفیوژ می باشند و در نهایت سرم را بدون ورود هر گونه آلودگی در حین آماده سازی برای طیف گسترده ای از تست های معمول شیمیایی ، ایمونولوژی و سرولوژی آماده می کنند.

 

 1.لوله های ساده (با درپوش قرمز)
لوله ساده به جمع آوری سرم برای تست های بیوشیمی، ایمونولوژی و سرولوژی کمک می کند. وظیفه اصلی این لوله ها جداسازی سلول های خونی و فیبرین با کمک سانتریفیوژ و به صورت طبیعی می باشد.

2.لوله های لخته زا (با درپوش قرمز)
لوله های لخته زا به جمع آوری سرم برای تست های بیوشیمی، ایمونولوژی کمک می کند. دیواره داخلی لوله با مواد لخته زا پوشش داده شده است که موجب لخته زایی پس از جمع آوری خون به داخل لوله می شود. مقدار مناسب ماده لخته زا باعث می شود تا در بهینه ترین زمان لخته زایی صورت بگیرد که این امر از همولیز خون نیز جلوگیری می کند. در نهایت با سانتریفیوژ سرم از سلول های خونی و فیبرین جدا شده وبرای انجام انواع تست ها ی مورد نظر آماده می شود.

3.لوله های لخته زای ژل دار (با درپوش زرد)
این لوله ها به آماده سازی سرم با کیفیت بالا برای تست های بیوشیمی ، ایمونولوژی و سرولوژی کمک می کند. داخل لوله در قسمت انتهایی مقداری ژل وجود دارد که یک ماده خالص است و خواص فیزیکی و شیمیایی بسیار پایداری دارد. ژل یک واسط فیزیکی و شیمیایی پایدار بین سرم و خون است.در حین سانتریفیوژ نیروی وزنی به ژل وارد می شود که باعث کاهش ویسکوزیته ژل و جریان یافتن آن می شود .به دلیل داشتن دانسیته ما بین سلول های خونی و سرم در میان این دو قرار می گیرد. بدین ترتیب در صورت واژگون شدن لوله، خون با سرم مخلوط نمی شود.

 

لوله های جمع آوری کننده پلاسما

پلاسما بخش مایع خون و فاقد سلول های خونی می باشد.این لوله ها حاوی مواد ضد لخته برای جلوگیری از لخته زایی می باشندو پس از قرارگیری در سانتریفیوژ قادر به جداسازی موثر پلاسما از سلول های خونی می باشند. از انواع این لوله ها می توان به لوله های PT-PTT، هپارین، هپارین ژل دار، گلوکز، EDTA ژل دار اشاره کرد.

1-1-لوله های PT-PTT (با درپوش آبی)
لوله های PT-PTT به آماده سازی پلاسما برای تست عملکرد لخته زایی کمک می کند این لوله ها حاوی 3.2% (0.109  مول بر لیتر) سدیم سیترات که یک ماده ضد لخته برگشت پذیر است می باشند بدین ترتیب نسبت سدیم سیترات به خون 1 به 9 خواهد شد که برای تست عملکرد لخته زایی مناسب است.

1-2- لوله هپارین (با درپوش سبز)
لوله هپارین به آماده سازی پلاسما نه تنها برای تست های بیوشیمی اورژانسی بلکه برای تست های رئولوژی خون نیز کمک می کند.
دیواره داخلی لوله با لیتیم هپارین و سدیم هپارین پوشش داده شده است. لیتیم هپارین و سدیم هپارین از مواد ضدلخته هستند که با فعال کردن آنتی ترومبین باعث لخته زایی می شوند.
لوله هپارین ژل دار هم از انواع لوله ضد لخته می باشد که به آماده سازی پلاسما با کیفیت بالا برای تست های اورژانسی بیوشیمی کمک می کند. در قسمت انتهایی لوله مقداری ژل وجود دارد که سلول های خونی را از پلاسما جدا می کند و کیفیت نتایج نمونه ها را با جلوگیری از ورود هر گونه آلودگی به نمونه بالا می برند در ضمن به دلیل وجود ژل از مخلوط شدن مجدد پلاسما و سلول های خونی نیز جلوگیری می کنند. نمونه های سانتریفیوژ شده تا 72 ساعت در محیط خنک پایدار هستند.

1-3-لوله گلوکز (با درپوش خاکستری)
ترکیب سدیم فلوراید و ماده ضد لخته به آماده سازی پلاسما خون برای تست گلوکز کمک می کند. سدیم فلوراید یکی از انواع آغاز گر های واکنش تجزیه گلوکز است.
از مواد ضدلخته دیگر می توان به پتاسیم اکسالات، EDTA و هپارین اشاره کرد. این مواد از لخته زایی و همینطور همولیز خون جلوگیری می کنند.ترکیب این مواد با سدیم فلوراید خون را برای تست گلوکز برای طولانی مدت آماده می کنند.

 

-لوله EDTA (با درپوش بنفش)
لوله های EDTA برای انجام تست های هماتولوژی به خصوص تست های روتین خونی به کاربرده می شود.EDTA در دیواره داخلی لوله اسپری شده است تا به محض ورود خون با آن مخلوط شودسریع با خون مخلوط شود و از لخته زایی آن جلوگیری کند.EDTA (اتیلن دی آمین تترا استیک اسید) یک ماده آلی ضد لخته می باشد که برای افزایش حلالیت، آن را با کاتیون فلزات ترکیب می کنند.
از انواع آنها می توان به K2EDTA و K3EDTA اشاره کرد که از ضد لخته های توصیه شده توسط شورای بین المللی استاندارد در هماتولوژی می باشد .
این ماده برای جلوگیری از لخته زایی از فاکتور های انعقادی جلوگیری می کند و هیچ تاثیری بر تعداد سلول های خونی ندارد

1-2- لوله ESR (با درپوش مشکی)
لوله ESR برای اندازه گیری نرخ سدیمانتاسیون محلول الکترولیت کاربرد دارد. این لوله ها حاوی 3.8 % تری سدیم سیترات است که یک ضد لخته استاندارد است.این میزان تری سدیم سیترات باعث می شود تا نسبت خون به سدیم سیترات 1 به 4 ثابت بماند که این نسبت برای اندازه گیری نرخ سدیمانتاسیون  برای هر فرد با هر سن و جنسیتی مناسب است

لوله CBC

این لوله، لوله ی معروف CBC می باشد که تقریبا در تمام بیمارستان ها به همین شکل و با درب سبز است.
‌
استثنا:
لوله ی CBC حاوی ماده ضد انعقاد EDTA بوده که به سه نوع K1- K2- K3 رایج است.

اما EDTA (نمکهای تری پتاسیم یا دی سدیم اتیلن دی آمین تترا استیک اسید): ماده ضد انعقاد انتخابی برای شمارش و نیز مطالعه ریخت شناسی سلول های خونی است. و ضد انعقاد انتخابی برای شمارش پلاکت است ؛ چراکه از تجمع پلاکتی جلوگیری می کند.
مقدار EDTA مصرفي بايد متناسب با مقدار خون باشد و اگر EDTA بيشتر از اندازه مصرف گردد گلبولهاي سرخ وسفيد چروكيده و منهدم مي گردند كه اين به علت افزايش غلظت يوني مي باشد. افزايش EDTA بيش از 2 ميلي گرم، روي پلاكتها اثر گذاشته و سبب تورم و پاشيدگي آنها مي شود. كاهش ميزان EDTA باعث ايجاد لخته هاي ريز گرديده كه تاثير قابل توجهي در اندازه گيري پلاكتها مي گذارند.