کیت الایزا
کیت الایزا به عنوان یک ابزار تشخیصی در علوم مختلفی همچون پزشکی، پاتولوژی، ایمونولوژی، سلولی و مولکولی، بیوتکنولوژی و هم چنین به عنوان کنترل کیفیت در صنایع مختلف کاربرد دارد. کیت الایزا دارای ماده یا ترکیباتی است که می‌توان با آن آزمایشات متعددی از جمله گلوکز، اسید اوریک، کلسیم، کلسترول، فیبرینوژن، نیتروژن اوره، CPK و LDH، ترانس آمینازها، فسفاتازها، آمیلازها، لیپازها و بیش از ۹۰ درصد آزمایش‌ها توسط متخصصان و کارشناسان آزمایشگاه‌های طبی و تحقیقاتی بطور روزمره انجام گیرد و اساس کار کیت‌های الایزا بر مبنای واکنش بین آنتی ژن Ag و آنتی بادی Ab است و اجزای مورد استفاده در آن شامل میکروپلیت‌های الایزا، کونژوگه سوبسترا، کروموژن، صفحات پوشیده شده با آنتی بادی تشخیصی، انواع بافرها و معرفها و محلول‌های شستشو می‌باشد .
مزایای استفاده از کیت الایزا
حساسیت بالا، سرعت بالا، قابلیت تکرار پذیری، آسان بودن روش کار ولی قابل اعتماد بودن نتایج آن مانند تمام روش‌های آزمایشگاهی مستلزم صحیح انجام دادن آزمایش و توجه به جزئیات آن می‌باشد. همچنین مرور پروتکل موجود در داخل هر کیت قبل از شروع به کار ضروری است.
تست الایزا ( ELISA test )
تست الایزا یا ELISA test که مخفف (Enzyme -Linked Immuno Sorbent Assay) و ترجمه آن سنجش ایمنی مرتبط با آنزیم می‌باشد، یک روش بیوشیمیایی ساده و همچنین یک آزمایش ایمونولوژیکی استاندارد با حساسیت بالا است که امکان آنالیز تعداد زیادی نمونه از جمله آنتی بادی‌ها، آنتی ژن‌ها، پروتئین‌ها، گلیکوپروتئین‌ها، پپتیدها و سایر مولکول‌های کوچک را درنمونه‌های بیولوژیکی فراهم می‌کند. تست الایزا برای اولین بار در سال ۱۹۷۲ توسط Engvall و Perlmann توصیف شد.
انواع روش الایزا
آزمایش تست الایزا بر اساس چگونگی پیوند و استفاده از آنالیت‌ها و آنتی بادی‌ها به چهار روش تقسیم می‌شود که در ادامه به توضیح آنها می‌پردازیم.
۱ – الایزا مستقیم ( Direct Elisa ) : این روش یکی از سریعترین روش‌های الایزا است و شامل مراحل کمتری (۶ مرحله) می‌باشد و همچنین مستعد خطای کمتری است و مراحل آن به این صورت است که در ابتدا آنتی ژن یا آنتی بادی که مورد هدف تحقیق است بطور مستقیم بر سطح فاز جامد (چاهک میکروپلاته) کوت می‌شود در مرحله دوم شستشو انجام می‌گیرد. مرحله سوم افزودن آنتی ژن یا آنتی بادی مکمل آن که نشاندار شده است و گذراندن زمان انکوباسیون در مرحله چهارم دوباره شستشو انجام می‌گیرد مرحله بعدی افزودن سیستم رنگی و در آخر بررسی نتیجه توسط الایزاریدر می‌باشد.
۲ – الایزا غیر مستقیم ( InDirect Elisa ) : این روش از روش الایزا مستقیم کمی پیچیده تر است و شامل مراحل بیشتر (۸ مرحله) می‌باشد، این روش برای بررسی Ab آنتی بادی اختصاصی علیه یک پاتوژن خاص یا تیتراسیون Ab آنتی بادی در نمونه سرم مورد استفاده قرار می‌گیرد که در مرحله اول آنتی ژن Ag یا آنتی بادی Ab مورد نظر در سطح جامد (چاهک میکروپلاته) کوت می‌شود و سپس شستشو انجام می‌گیرد، در مرحله بعد سرم حاوی آنتی بادی Ab به آن اضافه می‌شود و پس از آن آنتی هیومن گلوبولین AHG نشاندار ( Ab ضد پلی کلونال ) که قابلیت اتصال به Ab آنتی بادی مورد نظر را دارد به آن اضافه می‌گردد و باز هم شستشو انجام می‌گیرد و در آخر توسط سیگنال‌های مشاهده شده نتیجه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۳ – الایزا ساندویچی (Sandwich Elisa ) : این روش عمومی ترین روش تست الایزا می‌باشد. دراین روش ابتدا یک Ab آنتی بادی در سطح چاهک میکروپلاته کوت می‌شود و سپس Ag آنتی ژن و بعد آن یک Ab آنتی بادی اختصاصی که با آنزیم کونژوگه شده اضافه می‌گردد، در واقع در این مرحله یک آنتی ژن Ag در بین دو آنتی بادی که یکی برسطح جامد کوت شده و دیگری نشاندار است قرار می‌گیرد سپس انکوباسیون انجام می‌شود و مرحله بعدی مورد شستشو قرار می‌گیرد و در آخر توسط دستگاه الایزاریدر اندازه گیری می‌شود.
۴ – الایزا رقابتی ( competitive Elisa ) : این روش نسبتأ پیچیده است زیرا شامل استفاده از Ag آنتی ژن مهارکننده است، در این روش اساس سنجش بین ۲ آنتی ژن Ag و ۲ آنتی بادی Ab که یکی از آن دو نشاندار است برسر اتصال به لیگاند با مقدار محدود می‌باشد.
