باکتری های بیماری زا

باکتری های بیماری زا ( پاتوژن ها) : باکتری ها جزوه مهمترین و متنوع ترین میکروارگانیسم ها هستند که هم می توانند در چرخه حیات مفید باشند و هم می توانند مولد بسیاری از بیماری ها در بدن انسان و سایر موجودات باشند پاتوژن ها به آن دسته از باکتری‌هایی که مولد بیماری در بدن انسان است گفته می شود که انواع مختلفی دارند از جمله باکتری ها ،ویروس ها ،قارچ ها

چهار مرحله اولیه در عفونت های باکتریایی وجود دارد

1.  اتصال به سلول‌های میزبان
2.  تکثیر
3.  تهاجم به بافت میزبان
4. تخریب سلول‌های میزبان به وسیله توکسین

برخی مکانیسم‌های دفاعی میزبان در هریـک از ایـن مراحـل عمـل کـرده و بسـیاری از باکتری‌ها چندین مرحله از این مراحل را به کار می‌گیرند

برخی باکتری‌ها ساختارها یا مولکول‌های سطحی دارند که توانـایی آنهـا را در اتصـال بـه سلول‌های میزبان افزایش می‌دهند. به عنوان مثال، برخی از باکتری‌های گـرم منفـی دارای پیلی بوده که آنها را قادر ساخته تا به غشا دستگاه گوارشـی یـا ادرار تناسـلی متصـل شوند.

عموماً پاتوژن ها راه‌های مختلفی را جهت فرار از تخریب توسط سیستم ایمنی اختصاصی به کار می‌گیرند. بسیاری از پاتوژنها به واسطه رشد در سلول‌های میزبان، در زمـان حملـه ایمنی در امان بوده و یا با ریزش آنتی ژن‌های غشایی خـود، آنتـی ژنیسـیته خـود را کـاهش می‌دهند.

پاتوژن های دیگر با تقلید از سطوح سلول‌های میزبان خود را از دید سیستم ایمنـی پنهان می‌سازند . بسیاری از پاتوژنها قادرند پاسخ ایمنی را به‌طور انتخابی سرکوب ساخته و یا آن را سرکوب کنند به گونه ای که بازویی از سیستم ایمنی فعال می‌شود که بر ضد پاتوژن مؤثر نمی‌باشد.

تغییرپذیری مکرر در آنتی‌ژن های سطحی از دیگر راهکارهایی است که یـک پاتوژن را قادر می‌سازند تا از سیستم ایمنی فرار کند.

تعدادی از مهم‌ترین باکتری‌های پاتوژن که در فاضلاب یافت می‌شوند

سالمونلا

سالمونلا متعلق به خانواده انتروباکتریاسه است .مهم‌ترین آن ها سالمونلا تیفی،و سالمونلاپاراتیفی است؛ این باکتری‌ها غالب‌ترین باکتری‌های پاتوژن فاضلاب هستند که موجب تب تیفوئید و پاراتیفوئید و گاستروانتریت می‌گردند.

انتقال مستقیم این بیماری از شخص بیمار به فرد سالموز و از طریق مواد غذایی و انتقال غیرمستقیم از طریق آب آلوده، فراورده‌های گوشتی، غذاهای کنسرو شده، مگس، حیوانات خانگی، میوه‌ها و سبزی‌ها صورت می‌گیرند. .امروزه در نتیجه وجود روش‌های تصفیه مناسب آب (مانند کلر زنی،صاف سازی)تحت کنترل در آمده است.

شیگلا

شیگلا عامل دیسانتری باکتریایی است بیماری اسهالی که در نتیجه التهاب و زخم مخاط روده مدفوع خون‌آلود ایجاد می‌کند. شیگلا دارای چهار گونه پاتوژن : شیگلا فلکسنری،شیگلا دیسانتری ،شیگلابویدی،شیگلا سونی دوز عفونی برای شیگلاکم و می تواند در حد10ارگانیسم باشد.

هرچه تماس فرد به فرد روش اصلی انتقال این پاتوژن است ولی انتقال از طریق غذا و فاضلاب هم ثابت‌شده.کشت این پاتوژن مشکل است و لذا اطلاعات کمی در خصوص وجود و حذف ان در واحد تصفیه آب فاضلاب موجود نیست.

ویبریوکلرا

عامل بیماری و با است باکتری میله‌ای، خمیده ،گرم منفی است که تقریبا منحصرا از طریق آب منتقل می‌شود . ویبریوکلرا دارای دو بیوتیپ کاملا مجزا می‌باشد:تیپ کلاسیک وال تور.این باکتری انتروتوکسینی آزاد می‌کند که موجب اسهال ضعیف شدید استفراغ و از دست دادن سریع مایعات بدن می‌شود که ممکن است در مدت کوتاهی منجر به مرگ شود.

اشرشیاکلی

این باکتری فلور طبیعی روده می باشد اما بعضی از گونه های آن قادر به ایجاد گاستروانتریت حاد می باشد سوش های متعدد این باکتری در مجرای گوارشی انسان و حیوان دیده می‌شوند اما بعضی از این سوش ها واجد عوامل ویرولانس بوده موجب اسهال می‌شود این گروه شامل انتروتوکسیژن ،انتروپاتوژن،انترو هموراژیک،تهاجمی،تجمعی،می‌باشد

کامپیلو باکتر

مهم‌ترین گونه آن کامپیلوباکتر ژژونی می‌باشد.عفونت معمولاً از طریق مصرف گوشت مرغ شیر غیرپاستوریزه و آب‌های آلوده به فضولات پرندگان شایع است.تعداد موردنیاز باکتری جهت عفونت زایی بسیار کم است علائم آن تب سردرد و سپس اسهال آبکی همراه درد شکم ظاهر می‌شود.

لپتوسپیرا

اسپریل های متحرک و به هم پیچیده می‌باشند به طور گسترده در طبیعت بویژاب حضور دارند باکتری قادر است برای هفته‌ها در آب های راکد زنده بماند و از طریق خراش بر روی پوست یا غشاهای معکوسی به بدن وارد شوند.

هلیکوباکتر

این ارگانیسم منحنی شکل قبلا جز کامپیلو باکتر طبقه بندی شده ولی امروزه در گروه جداگانه بررسی می‌شود این باکتری یک عامل مهم در ایجاد گاستروانتریت انسان می‌باشد این باکتری توسط کلر آزاد به راحتی غیرفعال می‌شود

عفونت توسط تنفس ذرات ایروسل آلوده به باکتری که از سیستم‌های خنک‌کننده آبی ایجاد می‌شود.این باکتری قادر است در افراد جوان نوعی بیماری بنام تب پونتیاک ایجاد کند