توضیحات
ظرف ادرار ۲۴ ساعته
از ظرف ادرار ۲۴ ساعته برای آزمایشی به همین نام استفاده می گردد. این آزمایش جهت بررسی و اندازه گیری کاتکول آمین ها، VMAالکترولیت ها، کراتینین، اورات، سیترات ادرار و… کاربرد دارد.
این ظروف با دو کاربرد مختلف «ظرف ادرار ۲۴ ساعته بدون مواد افزودنی» و «ظرف ادرار ۲۴ ساعته با مواد نگهدارنده»، بسته به نوع آزمایش استفاده می گردد.
تشخیص و تفسیر رسوب ادراری
به عنوان یکی از گسترده‌ترین آزمایش‌هایی که در غربالگری معمول انجام میشود، آنالیز ادرار میتواند برای حمایت از تشخیص چندین بیماری از جمله عفونت‌های دستگاه ادراری و دیابت استفاده شود. کنترل‌های کیفی تجزیه و تحلیل ادرار مستقل و قابل اعتماد فهرست گسترده‌ای از آنالیت‌ها را برای نظارت بر دقت بررسی فیزیکی، شیمیایی و میکروسکوپی نمونه‌های ادرار فراهم میکند که برای استفاده با روش‌های دستی یا خودکار مناسب است.
تضمین کنترل کیفیت آنالیز ادرار
در راستای تضمین کیفیت آزمایش ادرار علاوه بر توجه به ابزار و تجهیزات کیفی مورد نیاز در بخش آنالیز ادرار و تعیین پرسنل دارای صلاحیت و تعلیم دیده در زمینه آزمایش ادرار و محیط فیزیکی مناسب در این بخش، دقت به شرایط مسبب خطا در زمان های مختلف قبل از آزمایش، حین آزمایش و پس از آزمایش ادرار قابل توجه بوده و باید با استفاده از جمع آوری صحیح داده ها و برنامه ریزی در تضمین کیفیت اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه را تعیین و اجرا نمود و با دقت در عدم تکرار خطا ها و کاهش آنها در راستای بهبود کیفی در حوزه آنالیز ادرار حرکت نمود.
خطا های موجود در مرحله قبل از آزمایش ادرار
عدم دارا بودن علم وتجربه کافی پرسنل پذیرش
تعیین ننمودن هویت بیمار و بررسی شرایط وی قبل از تحویل دادن ظرف نمونه گیری
ارائه نکردن دستور العمل های ساده کتبی و شفاهی برای بیماران به جهت آگاهی دادن در زمینه آزمایش ادرار (مثال: پرسیدن و ثبت شرح حال اولیه بیمار و داروهای مصرفی در زمان انجام آزمایش)
ثبت نکردن شماره تماس و ارتباطی با بیمار
عدم برنامه ریزی صحیح در ارتباط با نحوه پذیرش و تعیین زمان انجام آزمایش اورژانسی کامل ادرار
تعیین نکردن معیار های مورد نظر جهت قبول نکردن نمونه در بخش ادرار (مثلا حجم کمتر از ۱۰سی سی و یا آلودگی نمونه ادرار با مدفوع یا سایر ترشحات) به ویژه در مورد نمونه بیماران بستری یا نمونه های گرفته شده از سایر مراکز آزمایشگاهی
کافی نبودن نسبت نیروی انسانی به حجم کار و بخش های موجود در آزمایشگاه که باعث عدم توضیح و اطلاع رسانی کافی و صحیح در مورد روش های جمع آوری ادار به بیماران می گردد.
اشتباه در زمان الصاق برچسب به ظروف نمونه گیری که میتواند به دلیل عدم وجود لیبل و یا ناخوانا بودن اطلاعات مندرج شده بر روی برچسب و … باشد.
آلوده بودن ظروف نمونه گیری به مواد شوینده و پاک کننده ها که به دلیل چند بار استفاده کردن از ظروف نمونه گیری می باشد
رعایت نکردن شرایط نگهداری دما و مکان نمونه ها در آزمایشگاه
نگهداری طولانی مدت نمونه ادرار در آزمایشگاه (بیشتر از ۲ ساعت) برای آزمایش هایی که باید از نمونه ادرار تازه استفاده گردد.
انواع نمونه های ظرف ادرار 24 ساعته و ظرف ادرار 24 ساعته با مواد نگهدارنده
انواع نمونه های ظرف ادرا ۲۴ ساعته – مدل افقی متداول تر است
عوامل موثر در نگهداری بیش از حد نمونه ادرار
در صورت نگهداری بیش از حد نمونه ها (Old Urine) امکان تغییرات در ساختار نمونه وجود دارد که از جمله آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
تغییر رنگ ادرار: که به علت تغییر در رنگدانه های ادرار از جمله هموگلوبین ، هموژنتسیک اسید ، پورفیرین و ملانینمی باشد.
تغییر بوی ادرار: با رشد باکتری ها و تغییرات بوجود آمده در ترکیبات بوی ادرار تغییر میکند.
افزایش کدورت ادرار: بر اساس تکثیر باکتری ها و بوجود آمدن کریستال ها و مواد آمورف
PH کاذب پائین: بعلت بوجود آمدن اسید و الکل توسط باکتری ها از گلوکز موجود در ادرار
PH کاذب بالا: تبدیل اوره به آمونیاک توسط باکتری ها
قند کاذب پائین: شکستن قندها توسط باکتری ها
کتون منفی کاذب: شکست استواستات توسط باکتری ها
بیلی روبین منفی کاذب: در شرایط حضور نور بیلی روبین اکسید شده و منفی کاذب می دهد.
اوروبیلینوژن منفی کاذب: شکست در مقابل نور
نیتریت مثبت کاذبباکتری های تولید کننده نیتریت رشد میکنند.
نیتریت منفی کاذب: تبدیل نیتریت به نیتروژن و تبخیر آن
افزایش باکتری: تکثیر ضربدری و لگاریتمیک باکتری ها
تخریب سلول و کشت در محیط قلیائی
موارد مهم در پذیرش نمونه کامل ادرار
حداقل اطلاعات ضروری در سیستم پذیرش آزمایشگاه ثبت گردد. (مانند: مشخصات بیمار وپزشک ، اطلاعات بالینی اولیه مورد نیاز و …)
ثبت زمان و مشخصات فرد پذیرش کننده
روش کارهای ساده آماده سازی بیمار
چک کردن هویت اصلی بیمار قبل از نمونه گیری
نحوه مناسب برچسب گذاری به نحوی که رد یابی نمونه با فرم درخواست آزمایش در بخش های فنی امکان پذیر باشد.
تعریف معیار های رد نمونه در بخش کامل ادرار (حجم ناکافی کمتر از ۱۰سی سی / آلودگی نمونه ادرار با مدفوع یا سایر ترشحات
تعیین نحوه ثبت کردن شماره تماس و ارتباطی با بیمار
تعیین نحوه برنامه ریزی صحیح در ارتباط با پذیرش و تعیین زمان انجام آزمایش اورژانسی کامل ادرار
روش نمونه برداری کامل ادرار
تعیین شرایط آماده سازی بیمار قبل از نمونه برداری
روش جمع آوری صحیح نمونه کامل ادرار
در صورت نیاز به نگهدارنده در نمونه ادرار آن را مشخص نمایند.
بررسی موارد مربوط به نحوه انتقال نمونه ادرار نظیر حرارت و زمان و ظرف
قوانین مربوط به شرایط نگه داری نمونه قبل از آزمایش مثل محل نگهداری نمونه ، درجه حرارت محل نگاه داری، حداکثر فاصله زمانی قابل قبول بین جمع آوری نمونه تا انجام آزمایش
توجه به نکات ایمنی در زمان جمع آوری و انتقال نمونه
جمع آوری انواع نمونه های ادرار (بسته به نوع آزمایش لازم است از ظرف ادرار مخصوص مثلاً ظرف ادرار ۲۴ ساعته ساده و یا ظرف ادرار ۲۴ ساعته با نگهدارنده استفاده شود.
روش تست ادرار 24 ساعته
مایعات ظرف ادرار ۲۴ ساعته را پس از اندازه گیری، مخلوط کرده نمونه لازم برای آزمایش برداشت می شود
جمع آوری انواع نمونه های ادرار
نمونه ناشتا صبحگاهی ( نمونه ایده آل ادرار)
این نمونه ای است که در مدت زمان ۸ ساعت بدون مصرف هرگونه مواد خوراکی در مثانه فرد جمع شده است و دارای غلظت و ثبات ترکیبی مناسب جهت تست کامل و کشت ادرار می باشد.
استفاده از این نمونه جهت جلوگیری از پاسخ های منفی کاذب در آزمون های حاملگی و ارزیابی پروتئینوری ضروری است.
نمونه ادرار تصادفی
این نمونه بصورت رندوم و تصادفی در ساعات مختلف شبانه روز جمع آوری می گردد و در زمان های اورژانسی کاربرد دارد و شدیدا وابسته به وضعیت هیدراسیون بیمار می باشد. از این نمونه جهت آزمون های غربالگری روزانه و بدست آوردن ناهنجاری های مشهود کاربرد دارد.
معایب: متغیربودن رقت ادرار است
نمونه ناشتا
این نمونه با نمونه صبحگاهی فرق دارد. در این روش با دور ریختن ادرار صبحگاهی و بعد از مدت زمان مشخصی ناشتایی،جمع آوری می گردد که این روش برای کنترل قند یا گلوکز موثر است.
نمونه ی ۲ساعت پس از غذا
در این نمونه تخلیه ادرار قبل از خوردن غذای معمولی انجام میشود و سپس ۲ ساعت بعد از خوردن غذا نمونه جدید جمع آوری میگردد که بیشتر برای کنترل انسولین در بیماران دیابتی استفاده می گردد..
نمونه ی آزمون تحمل گلوکز
در این روش به همراه نمونه های خون در زمان های مختلف: ناشتا، نیم ساعت، یک ، دو و سه ساعته ، نمونه گیری ادرار انجام می شود که بیشترین استفادهبرای بررسی کتون و گلوکز می باشد.
نمونه های زمان دار ادرار
نمونه ادرار ۲ساعته
این نمونه را عمدتا جهت اندازه گیری کمی اوروبیلینوژن استفاده می کنند و زمان مورد نظر برای بررسی آن ۲ -۴ بعدازظهر می باشد.
نمونه ادرار ۱۲ساعته
از این نمونه در اکثر مواقع جهت آدیس کانت و بررسی عناصر سلولی رسوب ادرار استفاده میشود و به همین علت ظرف ادرار بایستی حاوی نگهدارنده( فیکساتیو فرمالین) باشد و یا در یخچال جمع آوری شده باشد . همچنین لازم است مشابه ادرار ۲۴ساعته با تخلیه اولین ادرار و جمع آوری آخرین نوبت ادرار همراه باشد.
نمونه ادرار ۲۴ساعته
در این نمونه ضمن رعایت دفع کامل اولین نوبت ادرار و جمع آوری کامل نوبت آخر ادرار، لازم است که حجم کامل و دقیق جمع آوری گردد و ظرف نمونه گیری در جای خنک نگه داری گردد همچنین برای برخی از تست های خاص ظرف ادرار، حاوی نگه دارنده مناسب باشد( اندازه گیری کاتکول آمین ها،،VMAالکترولیت ها، کراتینین، اورات، سیترات ادرار و… )
برای جمع آوری نمونه ادارار ۱۲ ساعته و یا ۲۴ ساعته، از ظرف ادرار ۲۴ ساعته ساده و یا ظرف ادرار ۲۴ ساعته با مواد نگهدارنده استفاده می گردد.
شرایط لازم برای بیمار قبل از جمع آوری نمونه ادرار
-۱ اگر بیمار از سوند استفاده نمیکند، بهترین نمونه اولین ادرار صبحگاهی غلیظ شده است که حداقل برای ۸ ساعت داخل مثانه باقی مانده است.
-۲ استفاده از هرگونه آنتی بیوتیک بدون تجویز پزشک تا قبل از ۴۸ ساعت مجاز نمی باشد.
-۳ از مصرف بیش از حد مایعات خودداری گردد پون باعث رقیق شدن ادرار شده و تعداد باکتری های مجود در ادرار را کاهش می دهد.
-۴ بیمارانی که علائم مشخصی ندارند باید ۳ نمونه ادرار صبحگاهی در ۳ روز متوالی را جمع نمودهو جهت کشت ادرار استفاده نمایند.
نگهدارنده ها و مواد محافظ
در برخی موارد و بسته به نوع آزمایش ادرار، به تجویز پزشک لازم است از ظرف ادرار ۲۴ ساعته با مواد نگهدارنده استفاده شود.
تاثیر استفاده از مواد محافظ:
از رشد باکتری ها و قارچ ها در ادرار جلوگیری می نماید.
از تخریب و تجزیه ماده مورد نظر در نمونه ادرار جلوگیری می نماید.
از تغییر در رسوب های ادراری که حاوی خون و یا چرک و یا سیلندر می باشد جلوگیری می نماید.
رایج ترین روش نگهداری ادرار یخچال گذاری است. PH ادرار در دمای یخچال به مدت ۸ ساعت ثابت می ماند و همچنین تا یک شب از تجزیه شدن نمونه ادرار توسط باکتری ها جلوگیری می نماید ولی باعث بالا رفتن وزن مخصوص، رسوب فسفات و اورات آمورف می گردد.
ادرار حاوی نگه دارنده از نظر سیتولوژی و باکتریولوژی ارزش ندارد.
مواد نگهدارنده چه موادی هستند:
فرمالین: نگهدارنده عالی برای رسوبات می باشد و میزان مورد نیاز برای ۱۰ سی سی ادرار یک قطره و برای ادرار ۲۴ ساعته ۱۰ سی سی می باشد.
بوریک اسید: با استفاده از بوریک اسید پروتئین ها و عناصر شکل دار و اسید اوریک در ادرار حفظ شده و باعث رشد قارچ ها نمی شود. میزان مورد نیاز از بوریک اسید حدود ۵ میلی گرم برای ۳ سی سی از ادرار می باشد.
سدیم فلوراید: باعث جلوگیری از گلیکولیز(شکست قند) شده و نگهدارنده مناسب برای تعیین میزان داروهاست.
اسیدکلریدریک: یک ماده محافظ خوب برای انجام آزمایش های شیمیایی به ویژه آزمایش تعیین مقدار متابولیت هورمون ها(VMA) می باشد. که میزان مورد نیاز از آن ۱۰ سی سی برای ادرار ۲۴ ساعته می باشد. از معایب استفاده از اسید کلریدریک از بین بردن عناصر سلولی و سیلندر ها و همچنین اسید اوریک می باشد.
کربنات سدیم: برای اندازه گیری پورفیرین ها و ترکیبات وابسته می باشد که مقدار مورد نیاز حدود ۵ – ۴گرم برای ادرار ۲۴ساعته است.
وضعیت ظاهری ادرار
بررسی مواد و تغییرات بوجود آمده در ادرار محافظت نشده
هنگام دریافت نمونه ادرار (ظرف ادرار ۲۴ ساعته ساده و یا ظرف ادرار ۲۴ ساعته با مواد نگهدارنده)، موارد زیر توسط کارشناس آزمایشگاه بررسی و ثبت گردد.
تغییر رنگ ادرار: که در اثر تجزیه مواد موجود در ادرار مثلا Hb یا هموژانتزیک اسید می باشد.
تغییر بو: به علت رشد باکتری و فاسد شدن ادرار می باشد.
افزایش کدورت: با افزایش تعداد باکتری و بوجود آمدن کریستال و رسوب مواد بی شکل در ادرار کدورت بالا می رود.
کاهش کاذب PH: به علت تبدیل گلوکز به اسید و الکل که توسط باکتری و مخمرهای موجود در ادرار صورت میگیرد، pH ادرار بصورت کاذب کاهش پیدا میکند.
افزایش کاذب PH: به دلیل تجزیه اوره توسط باکتری ها و همچنین تولید آمونیاک و خروج دی اکسید کربن ، pH ادرار بصورت کاذب افزایش پیدا میکند.
گلوکز منفی کاذب: بعلت مصرف قند توسط باکتری موجود در ادرار می باشد.
کتون منفی کاذب: به دلیل تبخیر استون و تجزیه استو استات توسط باکتری های موجود در ادرار می باشد.
بیلی روبین منفی کاذب: بیلی روبین توسط نور تجزیه و اکسید شده و بیلی وردین را بوجود می آورد.
اوروبیلینوژن منفی کاذب: اوروبیلی نوژن توسط نور تجزیه میگردد و منفی کاذب را نشان می دهد.
نیتریت مثبت کاذب : نیتریت توسط باکتری ها پس از تخلیه ادرار تولید میگردد.
نیتریت منفی کاذب : به علت تبدیل شدن نیتریت به نیتروژن و تبخیر آن میزان نیتریت منفی می گردد.
میزان حجم ادرار در نمونه گیری
حجم ادرار مقدار طبیعی در ۲۴ ساعت : (۸۰۰-۲۰۰۰ cc)1200-1500 cc
پلی اوری:حجم ادرار ۲۴ ساعته بیشتر از ۲۰۰۰ cc
اولیگوری: حجم ادرار کمتر از ۴۰۰ cc
آنوری: حجم ادرار کمتر از ۱۰۰ cc
حجم نرمال ادرار ۲۴ ساعته: نوزاد ۳روزه(۲۰-۵۰ cc) ، نوزاد ۵تا ۱۰ روزه (۱۰۰-۳۵۰ cc)، کودک یک ساله (۳۰۰-۶۰۰ cc)، کودک ۲ساله(۷۵۰-۱۵۰۰ cc)
ظاهر ادرار
ادرار طبیعی و تازه دفع شده، شفاف است.
کدورت موجود در ادرار ناشی از وجود چربی، باکتری، املاحی مانند اورات هاو فسفات ها، گلبول های سفید، قرمز، سلول های پوششی، موکوس و کریستال ها می باشد که باعث تغییر pH میگردد.
اصطلاحات متداول جهت ظاهر ادرار عبارتند از: شفاف(Clear)، مه آلود(hazy)، کمی ابری(Slightly cloudy)، ابری (Cloudy)، کدر (Turbid)، شیری (Milky)
میزان شفافیت ادرار
میزان کدورت و شفافیت ادرار
رنگ ادرار
رنگ ادرار به علت از رنگدانه اوروکروم و اندکی مربوط به اوروبیلین و اورواریترین می باشد.
اوروکروم محصول سوخت و ساز آندروژن ها بوده، در شرایط طبیعی با سرعت ثابتی تولید می شود که به میزان سوخت و ساز و مقدار آب بدن بستگی دارد. .در پرکاری تیروئید، ناشتایی و تب افزایش می یابد.
اصطلاحات متداول برای رنگ ادرار عبارتند از: زرد کمرنگ ((Pale yellow)، کاهی (Straw)، زرد روشن (Light yellow)، زرد (Yellow)، زرد تیره (Dark yellow)
بوی ادرار
ادرار طبیعی بوی آروماتیک داشته، منشا آن مشخص نیست.
وجود باکتری ها در ادرار باعث فاسد شدن ادرار و ایجاد آمونیاک می شود.
ادرار افراد مبتلا به کتون اوری ، بوئی بسیار بدی دارد.
بوی ترکیبات ستونی: افراد دیابتی، گرسنگی طولانی مدت و دزهیدراتاسیون
فقدان بو: می تاند به دلیل نارسایی حاد کلیه همراه با ATN باشد.
بوی ماهی گندیده: به علت وجود تری متیل آمینوری می باشد.
وزن مخصوص
در شرایط نرمال ، وزن مخصوص ادرار با حجم آن نسبت عکس دارد.
قسمت اعظم وزن مخصوص مربوط به اوره، کلر، سولفات ها، فسفات ها و کراتینین می باشد.
روش محاسبه وزن مخصوص:
رفرکتومتر:به تصحیح دمایی نیاز نیست. ( تنظیم با آب مقطرو سپس کالیبراسیون با کلرید سدیم ۵درصد)
یورینومتر:هیدرومتری است که جهت اندازه گیری وزن مخصوص ادرار در حرارت آزمایشگاه تنظیم شده است. ( تنظیم با آب مقطر، تصحیح نتایج )
دیدگاهها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.